در طول 2 سال اخیر جلسات شورای صدور پروانه ساخت تقریبا بهصورت مرتب تشکیل شده، ولی نکته جالب توجه ساخته نشدن بسیاری از پروژههایی است که با وجود داشتن پروانه ساخت، امکان جلوی دوربین رفتن را نیافتهاند؛ اتفاقی که حالا از آن بهعنوان رکود تولید در سینمای ایران یاد میشود و اگر آمار را مبنا قرار دهیم میبینیم صفت «بحران» واژه برازندهای برای توصیف شرایط فعلی تولیدات سینمایی است. مقایسه هزینههای تولید در سال 89 و سال 90 نشان از افزایشی حداقل 40 درصدی دارد که وقتی این آمار را کنار میزان فروش فیلمهای اکران شده در سال 90 قرار دهیم، عمق بحران بیشتر نمایان میشود. بهطور متوسط از هر سه پروژهای که پروانه ساخت دریافت میکنند تنها یک فیلم جلوی دوربین میرود.
رافعی: سینمای ایران رو به ورشکستگی است
عباس رافعی در رابطه با رکود و بحران در تولیدات سینمای ایران گفت: امسال حال سینمای ما خیلی خوب نیست و شاهد ازرونقافتادگی در این عرصه هستیم. اگر فیلمی ساخته نشود، تمامی دستاندرکاران ساخت یک فیلم از آغاز تولید تا نمایش لطمه میبینند. بیکاری در این حیطه افزایش یافته و اصلا هم نگران نیستند افرادی که کار و حرفهشان سینماست خانهنشین شدهاند.
وی افزود: ممکن است مسئولان عدموجود نقدینگی را علت این امر بدانند اما معتقدم عدممدیریت صحیح، نه در مدیریت کلان، بلکه در مدیریتهای میانی باعث میشود تولیدات فاخری برای سینمای ما به ارمغان نیاید. بهطورمثال معاونت سینمایی نیت ساخت آثار خوب و ارزشمند را دارد، اما زمانی که به مدیریتهای میانی میرسد شاهدیم آنان کارمندی برخورد میکنند و دغدغه این را ندارند که فیلمی ارزشمند به سینمای ایران اضافه کنند، همچنین عدمبرنامهریزی صحیح در تولید و اکران، سینمای ما را به سوی ورشکستگی سوق داده است. تعداد فیلمهای خوب با فروش بالا اندک است و گاهی اوقات هم تمامی عوامل دست به دست هم میدهند تا فیلم را پرفروش کنند ولی باز هم موفق نمیشوند. متأسفانه افرادی مشغول فعالیت در این عرصه هستند که دغدغه سینما را ندارند. این کارگردان ادامه داد: پروانه ساخت فیلم «فصل فراموشی فریبا»ی بنده هم بهدلیل عدمحمایت و همکاریهای لازم از سوی بنیاد فارابی و وزارت ارشاد امکان اجراییشدن پیدا نکرده است. در حال حاضر فیلمهای خوبی در حال تولید نیستند و نمیتوانند منزلتی برای سینمای ایران بهوجود آورند.
علی اکبری: سینما وضعیت بحرانی ندارد
محسن علی اکبری نیز در این رابطه گفت: اخذ مالیاتهای سنگین و گزاف از تهیهکنندگان سینما، افزایش بیش از حد دستمزد بازیگران و عوامل و همچنین مواجه نشدن سینما با مخاطب و فروش چشمگیر که باعث عدمبرگشت سرمایه اصلی ساخت فیلم میشود از دلایل اصلی رکود تولیدات امسال هستند. بحث یارانهها و اجرایی نشدن مصوبه خرید 15 درصدی بلیتهای سینما توسط دولت نیز در این امر تاثیرگذار بوده است. وی افزود: از شرایط بحرانی و رکود میتوان برداشتهای متفاوتی داشت. در حال حاضر وضعیت بحرانی وجود ندارد، چرا که سینمای ما هر سال گنجایش اکران 50 تا 55 فیلم را دارد. زمانی که 100فیلم تولید میشود تقریبا40 تا 45فیلم ساختهشده بهدلیل کمبود سالن در نوبت اکران باقی میمانند ولی امسال در حد ظرفیت اکران تولید داشتهایم.
درخشنده: مشکل، اختلافات سینمایی است
پوران درخشنده بالارفتن هزینهها را یکی از دلایل اصلی رکود تولیدات سینمایی میداند. این کارگردان معتقد است: شرایط تولید در سینما بسیار سختشده و فیلمسازی در این شرایط طاقتفرساست. به گفته درخشنده، افزایش دستمزد بازیگران و عوامل پشتدوربین، عدمبازگشت سرمایه و عدم اقبال مخاطب از فیلمها، شرایط تولید را برای فیلمسازان مستقل دشوار کرده است. او در ادامه میافزاید: فیلمسازان مستقل کارشان در شرایط فعلی بسیار سخت شده است. فیلمسازانی که سالها در زمینه سینمای اجتماعی فعالیت کردند، در حال حاضر شرایط را برای ادامه کار مناسب نمیدانند. در واقع بستر لازم برای فعالیت در زمینه سینمای اجتماعی فراهم نیست.
این تهیهکننده، اختلافهای صنفی را نیز در پیشآمدن شرایط دشوار فعلی مؤثر میداند. به گفته درخشنده، یکی از دلایلی که به آشفتگی در حوزه تولید دامن زده، اختلافات موجود میان تهیهکنندگان است و این تشتت و چندپارگی باعث میشود پیچیدگیها و دشواریهای تولید افزایش یابد. به گفته این فیلمساز، اگر سینماگران به وحدت صنفی برسند، میتوان امیدوار بود که مشکلات تولید به حداقل برسد. او میگوید: اگر همه به وحدت برسند و تعاملی میان تهیهکنندگان صورت گیرد، میتوان برخی از مشکلات تولید را حل کرد. باید تصمیم جدی گرفت و با همبستگی و اتحاد، همه تهیهکنندگان در جهت اعتلای سینمای ایران حرکت کنند. در صورتی که اصناف همدل شوند، پارهای از مشکلات موجود مرتفع میشود.